Μαξίμ Γκόρκι: η αυτοβιογραφία μου

Maxim Gorky by Nikolay Boqdanov - Belsky

«Γεννήθηκα στις 14 του Μάρτη του 1868 ή του '69 -δεν ξέρω καλά- στο Νίζνι Νοβγοδόρ. Ανήκω στην οικογένεια του βαφέα Βασίλι Κασίριν. Μητέρα μου ήταν η κόρη του Βαρβάρα και πατέρας μου ο ταπετσιέρης Μάξιμος Πεσκόφ από το Περμ. Το μκρό μου όνομα, όταν με βαφτισανε, ήταν Αλέξης. Τώρα λέγομαι Μάξιμος Γκόρκι, είναι το ψευδώνυμό μου.

Ορφάνεψα μικρός. Ήμουνα πέντε χρονών, όταν πέθανε ο πατέρας μου. Έπειτα από τέσσερα χρόνια έχασα και τη μητέρα μου. Μετά το θάνατο της μητέρας μου, ο παππούς μου με έβαλε να μάθω την τέχνη σε ένα παπουτσάδικο. Ήμουνα τότε εννέα χρονών και ήξερα γραφή και ανάγνωση. Η ζωή ήταν σκληρή. Μια μέρα με τα χέρια κομμένα το 'σκασα και πήγα μαθητευόμενος σ' ένα σχεδιαστή. Μα έφυγα γρήγορα κι από 'κει και πήγα σε έναν αγιογράφο.

Maxim Gorky by Dimitrievich Grigoriev

Έπειτα, βρήκα δουλειά σ' έν ατμόπλοιο και και έπλενα πιάτα στην κουζίνα. Θυμάμαι το όνομα του αρχιμάγειρα, τον έλεγαν Σμούρι, ήταν ένας άνθρωπος έξυπνος και καλός. Τέλος, έγινα περιβολάρης. Είχα περάσει από όλα αυτά τα επαγγέλματα, όταν έφτασα τα δεκαπέντε μου χρόνια.

Επωφελούμουν από τις στιγμές που ήμουνα ελεύθερος λιγάκι και διάβαζα ό,τι μου έπεφτε στα χέρια. 

Ο μάγειρας Σμούρι είχε μεγάλη επίδραση στη μόρφωσή μου. Μου προμήθευε διάφορα βιβλία. Τους βίους των αγίων, τον Γκόγκολ, τον Ουσπένσκι, τον Δουμά πατέρα και πολλούς άλλους.
Όταν έφτασα στα δεκάξι, μ' έπιασε μεγάλη μανία να σπουδάσω κι έφυγα για το Καζάν. Φανταζόμουν πως θα μπορούσα να αποκτήσω τη μάθηση δωρεάν. Δυστυχώς γελάστηκα. Έπρεπε λοιπόν να βρω μια καμιά δουλειά.
Μπήκα τότε βοηθός ενός φούρναρη, σ' ένα εργοστάσιο μπισκότων και κέρδιζα τρία ρούβλια το μήνα μαζί με το φαΐ και τον ύπνο. Είναι το πιο σκληρό επάγγελμα που έκανα στη ζωή μου και θα θυμάμαι πάντα με πίκρα την τρομερή κούραση και τις στερήσεις που υπέφερα μέσα σ' αυτό του φουρναράδικο του Καζάν.

Maxim Gorky by Granger

Στο Καζάν γνωρίστηκα με αλήτες και με ξυπόλητους. Γινήκαμε σύντροφοι κι έζησα κάμποσο καιρό μαζί τους. Έπειτα δούλεψα χαμάλης σ' ένα λιμάνι και πριονιστής σ' ένα ξυλάδικο.

Περνούσα όλες τις ελεύθερες στιγμές της ημέρας και μεγάλο μέρος της νύχτας μου διαβάζοντας ό,τι έπεφτε στα χέρια μου και ό,τι οι καλόψυχοι μου δίνανε.

Η ζωή ήταν πολύ σκληρή για μένα. Υπέφερα πολύ. Απελπίστηκα που δεν μπορούσα να σπουδάσω. Το 1888 προσπάθησα να σκοτωθώ. Μια γλίτωσα. η σφαίρα με λυπήθηκε. Δεν είχα ακόμα γίνει καλά κι όμως έπρεπε να δουλέψω για να φάω. Πουλούσα πατάτες.

Έφυγα για το Τσαρίσκ. Βρήκα μια θέση πιο ήσυχη. Νυχτοφύλακας σε κάποιο δρόμο. 'Επρεπε όμως να υπηρετήσω και γύρισα στο χωριό μου. Μ' έβγαλαν άχρηστο στην επιθεώρηση. Μου 'παν πως δεν είχαν ανάγκη από σακάτηδες.

Maxim Gorky by Serov

Τέλος, έπειτα από πολλά βάσανα, βρήκα μια θέση γραφέα στο δικηγορικό γραφείο του Λάνιν, στο Νίζνι Νοβγοδόρ. Αυτό ήταν ευτυχώς σύμπτωση στη ζωή μου, γιατί ο δικηγόρος είχε μεγάλη επιρροή στη μόρφωσή μου. Αργότερα γινήκαμε φίλοι.

Έπειτα από δυο χρόνια ευτυχισμένης και ήσυχης ζωής, ρίχτηκα πάλι στην τυχοδιωκτική ζωή. Γύρισα όλη τη Ρωσία με τα πόδια. Έκανα όλα τα επαγγέλματα. Από τον Καύκασο στην Τυφλίδα.

Άρχισα να γράφω. Ιστοριούλες, διηγηματάκια στις επαρχιακές εφημερίδες. 

Το 1894 επέστρεψα στο Νίζνι Νοβγοδόρ. Εκεί γνώρισα τον Κορολένκο. Ο Κορολένκο έκανε πολλά για μένα. Εκείνος μ' έμαθε τον τρόπο να γράφω. Εκείνος με σύστησε σε διάφορα περιοδικά. Ο Κορολένκο είναι ο δάσκαλός μου κι αν δεν μπορώ να γράψω καλύτερα, δεν φταίει εκείνος, το λάθος είναι δικό μου.»