Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013

Μπέρτολτ Μπρεχτ - Δημοψήφισμα

Μονόπρακτο του Μπέρτολτ Μπρέχτ

ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ

"Κι όταν τους είδαμε να φεύγουν στη σειρά
Με όλη μας τη δύναμη φωνάξαμε: παιδιά!
Δε θε να πει κανένας σας το «όχι»
Δεν είναι δυνατό να μένετ΄ ήσυχοι
Ο πόλεμος που σας τραβάνε δύστυχοι,
Δικός σας πόλεμος δεν είναι, όχι

Καληνύχτα Μαργαρίτα - τραγούδια

οι στίχοι του Γεράσιμου Σταύρου για το θεατρικό έργο "Καληνύχτα Μαργαρίτα"


Η Πόπη Αστεριάδη ερμηνεύει για το θεατρικό έργο "Καληνύχτα Μαργαρίτα" το ομώνυμο τραγούδι,

Μαργαρίτα Περδικάρη - Δημήτρης Χατζής



«Όταν οι Γερμανοί την τουφέκισαν, στις αρχές του καλοκαιριού του 1944, λίγο πριν από την απελευθέρωση, η Μαργαρίτα δεν είχε πατήσει ακόμα τα είκοσι χρόνια της. Το λιγνό κορμί της βάσταξε μ’ απίστευτη αντοχή όλες τις κακουχίες της φυλακής, το στόμα της έμεινε κλεισμένο σ’ όλα τα μαρτύρια που μαθεύτηκε πως της κάνανε. Και στάθηκε μπροστά στο απόσπασμα χαμογελώντας το πικρό χαμόγελο της οικογένειας των Περδικάρηδων.

Καληνύχτα Μαργαρίτα - Γεράσιμος Σταύρου

Βάσος Ανδρονίδης, Ντίνα Κώνστα, Πέτρος Ζαρκάδης, Έρση Μαλικένζου
στη "Μαργαρίτα" από το Θέατρο της Δευτέρας.

Η Μαργαρίτα Περδικάρη μεγαλώνει σε μία από τις αστικές εκείνες οικογένειες που τα μέλη τους λατρεύουν να κυκλοφορούν στο δρόμο "ανώτεροι" από τους άλλους, μα και να προσκυνούν ανώτερους από τους ίδιους.
Δίχως όνειρα, μα και δίχως φιλοδοξίες, χτίζουν τη ζωή τους πάνω σε κουτάκια γεμάτα καθωσπρεπισμούς και την περνούν βάζοντας και βγάζοντας από αυτά τους ανθρώπους που συναντούν.

Παρασκευή 25 Οκτωβρίου 2013

Ο θεατρικός Νίκος Καζαντζάκης


Έλλη Βοζικιάδου, Κάκια Παναγιώτου, Ελένη Ρήγα, Αντιγόνη Γλυκοφρύδη, Ελένη Ζαφειρίου, Πίτσα Καπιτσινέα  στον "Καποδίστρια", 1977.

«Ο Καζαντζάκης δραματουργός. Θέμα ανεξάντλητο και μαζί εξαντλητικό. Ανεξάντλητο σε δύναμη φαντασίας, εξαντλητικό για κάθε μας προσπάθεια να υποτάξουμε την ορμή του σε θεατρική πράξη.

Οι επιρροές του Πικάσο από τον πολιτισμό και την ιστορία της Ελλάδας

Η "Λυσιστράτη" του Πικάσο



Το 1934 κυκλοφορεί μια συλλεκτική έκδοση με τα χαρακτκά του Πικάσο για τη "Λυσιστράτη" του Αριστοφάνη, μια εικονόγραφηση "για τον Nεοϋορκέζο ουμανιστή Tζίλμπερτ Σελντς." *

Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2013

Νίκος Καζαντζάκης - Φασγά


Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.
"Γράφεται στην Αθήνα, το 1907. Φασγά ονομάζεται η κορυφή του όρους όπου πέθανε ο Μωυσής. Ο Καζαντζάκης το είχε υποβάλει στον Παντελίδειο δραματικό αγώνα του 1908.

Νίκος Καζαντζάκης - Ο πρωτομάστορας


Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.

"Γράφεται στο Παρίσι το 1908-1909, με αρχικό τίτλο Η Θυσία. Το 1910, ο Καζαντζάκης το υποβάλλει στον Λασσάνειο δραματικό αγώνα και κερδίζει το βραβείο των χιλίων δραχμών. Η τραγωδία είναι αφιερωμένη στον Ίδα [=Ίων Δραγούμης]. Πυρήνας της υπόθεσης είναι ο θρύλος του γιοφυριού της Άρτας.

Νίκος Καζαντζάκης - Ο Οθέλλος ξαναγυρίζει


Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.
"Γράφεται το 1936 στην Αίγινα, την εποχή που ο Καζαντζάκης μετέφραζε Πιραντέλλο για το Βασιλικό Θέατρο. Μοντέρνα κωμωδία πιραντελικού ύφους, μονόπρακτη σε δύο μέρη.

Νίκος Καζαντζάκης - Ξημερώνει


Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.
"Το πρώτο θεατρικό έργο του Καζαντζάκη και το μοναδικό με κεντρική ηρωίδα μια γυναίκα. Το θέμα του είναι παρόμοιο με το θέμα του μυθιστορήματος Άννα Καρένινα του Τολστόι.

Νίκος Καζαντζάκης - Κωμωδία. Τραγωδία τρίπρακτη


Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.
"Πρόκειται για ένα έργο μεταφυσικού προβληματισμού, το πιο πρωτότυπο από τα θεατρικά του Καζαντζάκη, που προαναγγέλλει μεταπολεμικές θεατρικές μορφές. 

Νίκος Καζαντζάκης - Έως πότε;


Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.
"Πατριωτικό δράμα, βασισμένο στο μυθιστόρημα Κρητικοί γάμοι του Σπ. Ζαμπελίου. Γράφεται το 1907 στην Αθήνα, πιθανόν παράλληλα με το Φασγά.

Νίκος Καζαντζάκης - Μέλισσα

Δείτε όλα τα θεατρικά εργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.

«Γράφτηκε το 1937 και πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Νέα Εστία" το 1939· πρωτοπαίχτηκε απ' το Εθνικό Θέατρο στο Ωδείο Ηρώδη Αττικού το καλοκαίρι 1962. Παρουσιάζει την έντονη πάλη ανάμεσα στον πατέρα και το γιο και γενικά την προσπάθεια αποδέσμευσης του ατόμου απ' την πρωτόγονη έννοια του δεσμού του με το προγονικό παρελθόν που το καταπιέζει. [...]»

Νίκος Καζαντζάκης - Οδυσσέας

Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.

«Γράφτηκε το 1927 και πρωτοδημοσιεύτηκε με το ψευδώνυμο Α. Γερανός στο αλεξανδρινό περιοδικό "Νέα Ζωή", στο διάστημα Ιούνη-Νοέμβρη 1927. Κυκλοφόρησε το 1928 από τις εκδόσεις "Στοχαστής" με αφιέρωση στη Lenotschka Dybouk (Ελένη Σαμίου).
»Αναφέρεται στο γνωστό από την Οδύσσεια περιστατικό τής αναγνώρισης του Οδυσσέα από την Πηνελόπη και το σκοτωμό των μνηστήρων. [...]»

Νίκος Καζαντζάκης - Κούρος

Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.

«Γράφτηκε τον Απρίλη 1949 με πρωτότυπο τίτλο "Θησέας".
»Πρόκειται για το γνωστό μύθο τού Θησέα και του Μινώταυρου, δοσμένο μέσα από μια ψυχαναλυτική ερμηνεία.

Η γειτονιά των αγγέλων - τα τραγούδια

Τζένη Καρέζη και Νίκος Κούρκουλος στη "Γειτονιά των αγγέλων"

Το 1963 παρουσιάζεται "Η γειτονιά των αγγέλων" από το θίασο της Τζένης Καρέζη. Είναι μια λαϊκή όπερα του Ιάκωβου Καμπανέλλη, με πολλά τραγούδια και χορό.
Η παράσταση είναι μια εμπορική αποτυχία και κατεβαίνει αμέσως, όμως μερικά από τα τραγούδια της διαγράφουν τη δική τους, επιτυχημένη, τροχιά και ακούγονται μέχρι σήμερα.

Η γειτονιά των αγγέλων - Ιάκωβος Καμπανέλλης

Ιάκκωβος Καμπανέλλης-Τζένη Καρέζη
Η Τζένη Καρέζη ζητά από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη να της γράψει «το έργο της χρονιάς» κι έτσι προκύπτει μια λαϊκή όπερα, "Η γειτονιά των αγγέλων".
Παρουσιάζεται από το θίασο Καρέζη στο θέατρο Κοτοπούλη και κάνει πρεμιέρα στις 4 Οκτώβρη του 1963 με την Τζένη Καρέζη, το Νίκο Κούρκουλο, το Διονύση Παπαγιαννόπουλο, τον Κώστα Καρρά, τη Ζωή Φυτούση, το Δημήτρη Νικολαΐδη κ.ά.

Νίκος Καζαντζάκης - Προμηθέας

Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.

«Αντίστοιχη με την αρχαία τριλογία είναι και αυτή τού Καζαντζάκη, που έχει τους ίδιους τίτλους: Πυρφόρος, Δεσμώτης, Λυόμενος. Γράφτηκε στο διάστημα Αυγούστου-Σεπτέμβρη 1943 στην Αίγινα.

Τετάρτη 23 Οκτωβρίου 2013

Νίκος Καζαντζάκης - Βούδας

Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.

«Ένα απ' τα καθοριστικά στάδια απ' τα οποία πέρασε ο σχηματισμός της προσωπικότητας του Νίκου Καζαντζάκη ήταν αυτό του βουδισμού. Σ' αυτό βρίσκεται γύρω στο 1922, όταν απογοητευμένος από την ελληνική πραγματικότητα και πικραμένος

Νίκος Καζαντζάκης - Σόδομα και Γόμορρα

Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.

«Γράφτηκε τον Ιούνη 1948 στην Αντίμπ τής Γαλλίας, όπου ήταν εγκατεστημένος ο συγγραφέας, μέσα σε δεκατρείς μέρες (άρχισε 6 Ιούνη και τέλειωσε 16 του ίδιου μήνα). Πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Νέα Εστία" το καλοκαίρι 1949 και κυκλοφόρησε σε ανάτυπο· το 1954 παίχτηκε στο Μανχάιμ [...].

Νίκος Καζαντζάκης - Χριστόφορος Κολόμβος

Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.

«Γράφτηκε στο διάστημα Μάη-Ιούνη 1949 με πρωτότυπο τίτλο "Το χρυσό μήλο"· παίχτηκε απ’ το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά το 1976.

Νίκος Καζαντζάκης - Καποδίστριας

Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.

«Γράφτηκε στο διάστημα Μάη-Ιούλη 1944 στην Αίγινα και πρωτοπαίχτηκε απ' το Εθνικό Θέατρο το Μάρτη 1946. Τον ίδιο χρόνο δημοσιεύτηκε απ’ τις εκδόσεις Ν. Αλικιώτη.
»Είναι μια απ' τις πιο ολοκληρωμένες τραγωδίες τού Νίκου Καζαντζάκη κι απ' τα πιο ενδιαφέροντα έργα του νεοελληνικού δραματολογίου.

Νίκος Καζαντζάκης - Κωνσταντίνος Παλαιολόγος

Δείτε όλα τα θεατρικκά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.

«Γράφτηκε για πρώτη φορά το 1944 και σε δεύτερη γραφή το 1949. Η τελική, τρίτη, γραφή του έγινε σε δεκατρισύλλαβο στίχο το Μάρτη 1951. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Νέα Εστία" το 1953 με υπότιτλο "ο εθνικός θρύλος της Αλώσεως" κι έγινε όπερα απ' το Μανόλη Καλομοίρη. Παίχτηκε απ' την Εθνική Λυρική Σκηνή στο Ωδείο Ηρώδου τού Αττικού στις 16 Αυγούστου 1962.

Νίκος Καζαντζάκης - Νικηφόρος Φωκάς


Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.

«Άλλο ένα ιστορικό πρόσωπο και γεγονός που εμπνέει τη θεατρική δημιουργία του Νίκου Καζαντζάκη. Πρωτοδημοσιεύτηκε απ' τις εκδόσεις "Στοχαστής" το τελευταίο δεκαήμερο του Δεκέμβρη 1927 κι αναφέρεται στο ιστορικό περιστατικό της δολοφονίας του Νικηφόρου Φωκά από τον Τσιμισκή.

Νίκος Καζαντζάκης - Ιουλιανός ο Παραβάτης


δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.

«Γράφτηκε στο Λονδίνο απ' τις 19 Σεπτέμβρη μέχρι τις 5 Οκτώβρη 1939, στο σπίτι της εκδότριας [ενν. χορηγού] της "Οδύσειας", Joe Macleod, στο Stratford-on-Avon, κάτω από το βόμβο των πολεμικών αεροπλάνων. Σε πρώτη έκδοση κυκλοφόρησε το Νοέμβρη 1945 απ' τον οίκο "Πιγκουΐνος".
Για πρώτη φορά ανεβάστηκε στη σκηνή στο Παρίσι το 1949, σε διαγωνισμό για θιάσους νέων με σκηνοθεσία Georges Carmier. Στην Ελλάδα πρωτοπαίχτηκε το Φλεβάρη 1959 απ' το Εθνικό Θέατρο.

Νίκος Καζαντζάκης - Χριστός

Δείτε όλα τα θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη εδώ.

«Το 1921 [ο Νίκος Καζαντζάκης] ξαναδουλεύει την έμμετρη τραγωδία "Χριστός", που είναι μια ανανεωμένη μορφή μεσαιωνικού μυστηρίου.

Η Χατζιδακιάδα του Νίκου Γκάτσου

 
Νίκος Γκάτσος - Μάνος Χατζιδάκις
 
 
«Καλήν εσπέρα άρχοντες κι αν είναι ο ορισμός σας
του Χατζιδάκι βάσανα θα πω στ' αρχοντικό σας.
Με του Μαγιού τις ευωδιές, του Φθινοπώρου τ' άνθη
γεννήθηκε, μεγάλωσε και σπούδασε στην Ξάνθη.

Τρίτη 22 Οκτωβρίου 2013

Μάνος Χατζιδάκις - Ερμηνεία και σχόλια για τον κόσμο

 

Το καλοκαίρι του 1967, κατά την παραμονή του στην Αμερική, ο Μάνος Χατζιδάκις αρχίζει να γράφει ένα βιβλίο, "Ερμηνεία και σχόλια για τον κόσμο που υπάρχει, όπως υπάρχει και που φεύγει όπως φεύγει", στο οποίο σχολιάζει, με χιούμορ και πολλές φορές έμμετρα, ειδήσεις των εφημερίδων, ελληνικών και ξένων.

Δευτέρα 21 Οκτωβρίου 2013

Ιστορίες του παππού Αριστοφάνη - Δημήτρης Ποταμίτης




Ο Δημήτρης Ποταμίτης διασκευάζει σε παιδικό μιούζικαλ πέντε κωμωδίες του Αριστοφάνη ("Ειρήνη", Όρνιθες", "Λυσιστράτη", "Αχαρνής", "Πλούτος") και το παρουσιάζει το 1978 στην παιδική σκηνή του Θεάτρου Έρευνας, με τη μουσική του Γιάννη Ζουγανέλη.

Παρασκευή 18 Οκτωβρίου 2013

Άκρατη και άκοπη εμπορικότητα από το Εθνικό

"Η γειτονιά των αγγέλων" του Ιάκωβου Καμπανέλλη ζωντανεύει ξανά στο Εθνικό Θέατρο.

«Εισβάλλει στην σκληρή καθημερινότητά μας για να μας συγκινήσει και να μας θυμίσει πως οι δυσκολίες δεν είναι ανυπέρβλητες, αρκεί να υπάρχει πίστη, αλληλεγγύη και αντίσταση στη φθορά που δημιουργούν οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες σε εποχές κρίσης.»
Έτσι παρουσιάζει το Εθνικό την παράσταση: με λέξεις "πιασάρικες" και αερολογίες χιλιοειπωμένες για να αποδείξει, μια ακόμη φορά, την πεισματική του άρνηση να παράξει καλλιτεχνικό έργο, να τολμήσει, να αφουγραστεί, έστω και την ύστατη ώρα, την ώρα της κρίσης, την εθνική ανάγκη.

Τζακ Κέρουακ - "Μπιτ γενιά"

Νέα Υόρκη, 1959: ο Τζακ Κέρουακ διαβάζει στο Seven arts cafe


Το 2005, σε μια αποθήκη του Νιου Τζέρσεϊ, βρίσκεται το μοναδικό θεατρικό έργο του Τζακ Κέρουακ.

Πέμπτη 17 Οκτωβρίου 2013

Παραμύθι ενός φεγγαριού - Γιώργος Τζαβέλλας


Το 1946 παρουσιάζεται το θεατρικό του έργο του Γιώργου Τζαβέλλα "Παραμύθι ενός φεγγαριού", στο Κοτοπούλη - Ρεξ, από το θίασο Μυράτ-Λογοθετίδη, με τους Μυράτ και Κωνσταντάρα.

Ο στιχουργός Γιώργος Τζαβέλλας

Γιώργος Τζαβέλλας: την έλλειψη να την κάνουμε πρωτοτυπία

Σκηνοθέτης, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, στιχουργός.

Αυτοδίδακτος κινηματογραφιστής και παθιασμένος κινηματογραφόφιλος της εποχής του, έδωσε πνοή σε παραδοσιακά κινηματογραφικά είδη, όπως το κοινωνικό μελό και η πικρή κωμωδία.

Έπλασε, με τη βοήθεια σπουδαίων ηθοποιών, χυμώδεις χαρακτήρες, καθημερινούς τύπους, αξέχαστες φιγούρες που ποτίζονται από την τρυφερότητα και την ευαισθησία του.

Ο θάνατος του κινηματογράφου - Γιώργος Τζαβέλλας


Γιώργος Τζαβέλλας


«'Ύστερα από τη Ντόρα, ο "Αστερισμός της παρθένου" είναι το δεύτερο έργο μου που παρέμεινε κάμποσα χρόνια στο συρτάρι και παρουσιάστηκε κι αυτό μετά το θάνατο της Μλιάς, ορόσημο για μένα, που άλλαξε ολόκληρη τη ζωή μου, στα 53 μου χρόνια.

Κυριακή 13 Οκτωβρίου 2013

Η Λυσιστράτη του Τάσσου



«Η "Λυσιστράτη" του χαράκτη Τάσσου Αλεβίζου, η τελευταία προσωπική του έκδοση, δημοσιεύτηκε το 1978 και περιλαμβάνει 24 έγχρωμες ξυλογραφίες σε πλάγιο ξύλο που χρειάστηκαν 110 διαφορετικές πλάκες για τη χάραξη των χρωμάτων.» *

Ο μικρός ήρωας στο τραμ το τελευταίο

πρόγραμμα

Το 1976 το Ελεύθερο Θέατρο παρουσιάζει στο Άλσος Παγρατίου την επιθεώρηση "Το τραμ το τελευταίο".

Στην παράσταση, ανάμεσα στα άλλα τραγούδια, ακούγεται και, για πρώτη φορά, "Ο μικρός ήρωας" του Λουκιανού Κηλαδηδόνη.

Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2013

Ζαν Κοκτό - Μονόπρακτα


"Δημοσιευμένα το 1955, τα κείμενα αυτά επιτρέπουν να διεισδύσουμε στην τόσο θελκτική προσωπικόττητα του Ζαν Κοκτό: τον οίστρο του, το χιούμορ του, τη λεπτή καλλιγραφία του πορτέτου, το κλείσιμο του ματιού, την ταχύτητα του ύφους, την τρυφερή αγαλλίαση που προσφέρει η πένα του." *

Θα σταθούμε σε τρία από αυτα, που έχουν σημαδευτεί από τη φωνη της Έλλης Λαμπέτη.

Τετάρτη 9 Οκτωβρίου 2013

Η ανθρώπινη φωνή - Ζαν Κοκτό

"Still life"


"Κουδούνισμα τηλεφώνου.
Εμπρός; Εμπρός; Όχι, κύριέ μου, είμαστε πολλοί στη γραμμή, διακόψτε! Κλεί... Εμπρός; Κλείστε εσείς! Εμπρός; 07, όχι 08.
Κουδούνισμα τηλεφωνου
Εμπρός; Μα, κυρία μου, τι θέλετε να κάνω; Δικό μου λάθος; Καθόλου! Εμπρός; Δεσποινίς; Ακούστε! Δεσποινίς... με καλούν και δεν μπορώ να μιλήσω.Μιλάνε κι άλλοι πολλοί στη γραμμή.

Τρίτη 8 Οκτωβρίου 2013

Την έχασα - Ζαν Κοκτό

"Merry go round"

"Ήταν στο πανηγύρι που τη βρήκα. Ήταν στο πανηγύρι που την έχασα. Ήταν ένα μεγάλο πανηγύρι. Ένα πανηγύρι με καραμπίνες με σκοποβολή, με γιαπωνέζικα μπιλιάρδα, με μπουκάλες σαμπάνιας, με τηγανίτες, με παράγκες και ξύλινα αλογάκια. Και τα αλογάκια στριφογύριζαν και τρίζανε.

Η ψεύτρα - Ζαν Κοκτό

"Night lies" by David Carly


"Θα 'θελα να λέω την αλήθεια. Αγαπάω την αλήθεια. Αλλά η αλήθεια δεν με αγαπάει. Αυτή είναι η καθαρή αλήθεια: η αλήθεια δεν με αγαπάει.
Μόλις την ξεστομίζω, αυτή αλλάζει όψη και στρέφεται εναντίον μου! Μοιάζω σα να λέω ψέματα και όλος ο κόσμος με κοροϊδεύει.

Αλέξης Σταμάτης - "Μεσάνυχτα σ' έναν τέλειο κόσμο"

"Μεσάνυχτα σ' έναν τέλειο κόσμο"

Απόσπασμα από το θεατρικό μονόλογο του Αλέξη Σταμάτη "Μεσάνυχτα σ' έναν τέλειο κόσμο".

"...Συστατικά του τοπίου έλειπαν από τη θέση τους, δεν υπήρχε ουρανός, ούτε δέντρα... Μου πε «ναι, πάμε». Περπατήσαμε στο δρόμο αγγαζέ. Είχε αρχίσει να βρέχει. Δεν είχα ομπρέλα, έβγαλα το σακάκι μου και μας σκέπασα. Ένιωσα το σώμα της να σφίγγεται πάνω μου.

Το χάος τρέφεται από την κοιλιά της τάξης



Από το ποίημα του Χάρολντ Πίντερ "Διαταγή" 1996

Χάρολντ Πίντερ: η γλώσσα χρησιμοποιείται για να καταστείλει τη σκέψη

Από την ομιλία του Χάρολντ Πίντερ
στην απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 2005.


«Η γλώσσα στην πολιτική, όπως χρησιμποποιείται από τους πολιτικούς, δεν υπάγεται σε καμία από τις παραπάνω κατηγορίες, καθώς η πλειοψηφία των πολιτικών, όπως όλοι είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, ενδιαφέρονται όχι για την αλήθεια αλλά για την εξουσία και τη διατήρησή της.

Δευτέρα 7 Οκτωβρίου 2013

Χάρολντ Πίντερ: ο συγγραφέας δεν βρίσκει καταφύγιο

 Από την ομιλία του Χάρολντ Πίντερ
στην απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 2005.


Η αλήθεια
«Το 1958 έγραψα τα ακόλουθα:
"Δεν υπάρχουν σαφείς διαχωριστικές διαφορές μεταξύ αυτού που είναι πραγματικό και αυτού που δεν είναι, ούτε του αληθούς και του αναληθούς. Δεν είναι απαραίτητο κάτι να είναι ή αλήθεια ή ψέμα. Μπορεί να είναι και τα δύο."

Τετάρτη 2 Οκτωβρίου 2013

Σ' έναν κόσμο τρελό...

 

Θα την αλλάξουμε τη ζωή!




"Θα 'ρθει καιρός"
της Κατερίνας Γώγου








Θα 'ρθει καιρός που θ' αλλάξουν τα πράγματα,
να το θυμάσαι, Μαρία.
Θυμάσαι, Μαρία, στα διαλείμματα
εκίνο το παχνίδι που τρέχαμε
κρατώντας τη σκυτάλη.
Μη βλέπεις εμένα μην κλαις.
Εσύ είσαι η ελπίδα.
Άκου, θα 'ρθει καιρός
που τα παιδιά θα διαλέγουν γονιούς,
δεν θα βγαίνουν στην τύχη.
Δεν θα υπάρχουν πόρτες κλειστές
με γερμένους έξω.
Και τη δουλειά θα διαλέγουμε,
δε θα 'μαστε άλογα να μας κοιτάνε στα δόντια.
Οι άνθρωποι -σκέψου!- θα μιλάνε με χρώματα
κι άλλοι με νότες.
Να φυλάξεις μονάχα
σε μια μεγάλη φιάλη με νερό
λέξεις και έννοιες σαν κι αυτές
απροσάρμοστοι - καταπίεση - μοναξιά - τιμή - κέρδος - εξευτελισμός
για το μάθημα της ιστορίας.
Είναι, Μαρία, δε θέλω να λέω ψέματα, δύσκολοι καιροί.
Και θα 'ρθουνε κι άλλοι.
Δεν ξέρω -μην περιμένεις και από μένα πολλά-
τόσα έζησα, τόσα έμαθα, τόσα λέω.
Κι από όσα διάβασα ένα κρατάω μόνο:
"Σημασία έχει να παραμείνεις άνθρωπος".
Θα την αλλάξουμε τη ζωή!
Παρ' όλα αυτά, Μαρία...
 


Ακούστε την Κατερίνα Γώγου να απαγγέλει το ποίημα "Θα 'ρθει καιρός" σε ένα βίντεο που έφτιαξε το 2ο ΕΠΑΛ Αμαλιάδας για την επέτειο του Πολυτεχνείου.


Ακούστε το ποίημα "Θα 'ρθει καιρός" μελοποιημένο και ερμηνευμένο από το Γιώργο Μάρτο ("Πάνω κάτω η Πατησιών" 2012).

Τρίτη 1 Οκτωβρίου 2013

Χειμερινές σημειώσεις πάνω σε καλοκαιρινές εντυπώσεις


Το 1861 ο Ντοστογιέφσκι πραγματοποίησε το πρώτο του ταξίδι στην Ευρώπη. Μόλις επέστρεψε έγραψε (1863), έγραψε τις "Χειμερινές σημειώσεις πάνω σε καλοκαιρινές εντυπώσεις", που «καταγράφουν σαρκαστικά τις αντιδράσεις του Ντοστογιέφσκι κατά την περιήγησή του σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Αντιδράσεις που, σε πολλά, είναι και σήμερα επίκαιρες.»


«Εκείνο που κεντρίζει το ενδιαφέρον του είναι οι άνθρωποι και τα ήθη και σ' αυτά επικεντρώνει τη σάτιρά του.
Συχνά είναι απόλυτος (αλλά κι όχι ολότελα άδικος) στους αφορισμούς του:
"Τον Γερμανό πρέπει να τον συνηθίζει κανείς σταδιακά, γιατί, αν δεν το κάνει, πολύ δύσκολα μπορεί να τον ανεχτεί σε μεγάλες δόσεις."
Όσο για τις Γερμανίδες, τις βρίσκει "κάτι παραπάνω από αηδιαστικές". Κρατάει, βέβαια, την επιφύλαξη πως μπορεί να επηρεάστηκε από την κακοκαρία που συνάντησε εκεί (και που τον έκανε να νοστλγεί τη Ρωσία του), αλλά προσθέτει: "Αυτό δε σημαίνει, βέβαια, πως ο πατριωτισμός εκδηλώνεται μόνο με άσχημο καιρό".
ο Ντοστογιέφσκι από τον Hidemi Tada
Εκείνοι, όμως, που δεν βρίσκουν κανένα έλεος, είναι οι Γάλλοι.
Σ' αυτούς, άλλωστε, αφιερώνει το μισό σχδόν βιβλίο του. Υιοθετεί πέρα για πέρα το απόφθεγμα του πρώτου σημαντικού ρώσου κωμοδιογράφου, του Φονβίζιν: "Ο Γάλλος δεν έχει λογική, αλλά και να 'χε θα το θεωρούσε μεγάλη δυστυχια του".
Και, κατά τον Ντοστογιέφσκι, το χειρότερο είδος Γάλλων είναι οι "μπουρζουάδες". Αυτούς, τους αστούς γενικότερα, πετροβολάει στα μισά κεφάλαια των "Σημειώσεών" του. Όλοι τους, λέει, ένα και μόνο ιδανικό και σκοπό έχουν: το "παραδάκι". "Ας καταφέρω να αποταμιεύσω λίγα λεφτουδάκια και Apres moi le Deluge" (μετά από μένα ο κατακλυσμός!).
Και συνεχιζει: "Το να κάνει κάποιος περιουσία και να συσσωρεύσει όσο περισσότερα υλικά αγαθά μπορεί, αυτό έχει πλέον μετατραπεί σε βασικό κώδικα ηθικής, σε κατήχηση, θα έλεγα. Αυτή η αντίληψη υπήρχε και στο παρελθόν, αλλά τώρα έχει πάρει κατά κάποιον τρόπο ιερή μορφή. (...) Εάν έχεις λεφτουδάκια και αρκετή περιουσία, δε σε λογαριάζουνε και δεν μπορείς να περιμένεις από τους άλλους εκτίμηση και σεβασμό, το χειρότερο βέβαια είναι ότι ούτε και αυτοσεβασμό δεν μπορείς να αποκτήσεις. (...) Η πραγματικότητα του όλα επιτρέπονται, αρκεί να έχεις χρήματα είναι κοινός τόπος πια γι' αυτόν.

ο Ντοστογιέφσκι από τον Konstiantyn Trutovsky

Ο καημένος ο Σωκράτης θεωρείται στην εποχή μας ηλίθιος και επικίνδυνος παπαρδέλας, και ο μόνος χώρος όπου αποκτά αξία είναι στη θεατρική σκηνή, διότι ο μπουρζουάς ακόμα ενθουσιάζεται με την αρετή στο θέατρο...".





Συνακόλουθα, ο αστός καταδικάζει μετά βδελυγμίας την κλοπή, που είναι "αμαρτία, μια ύπουλη και σιχαμερή πράξη την οποία δε συγχωρεί ακόμα και σtην περίπτωση που ο κλέφτης ήθελε να ταΐσει τα υποσιτισμένα παιδιά του και γι' αυτό έκλεψε.
Αλλά να κλέβεις στο όνομα της αρετής... ω, τότε όλα σου τα συγχωρούν... αφού είναι καθήκον και ιερή υποχρέωση μπροστή στη φύση και την ανθρωπότητα η επιδίωξη του κέρδους και ο πλουτισμός.
Να γιατί στον ποινικό κώδικα των Γάλλων υπάρχει σαφής διαχωρισμός στις παραγράφους που οριοθετούν ο κίνητρο της κλοπής: αν πρόκειται για κλοπή με ποταπό σκοπό, δηλαδή για ένα κομμάτι ψωμί ή αν πρόκειται για κλοπή στο όνομα μιας ανώτερης αρετής, όπως το κέρδος, λόγου χάρη.
Στην περίπτωση αυτή, ο νόμος όχι απλώς καλύπτει, αλλά και προωθεί την όποια πρωοτοβουλία στο πλαίσιο μιας πολύ καλά οργανωμένης κοινωνικής πραγματικότητας."

ο Ντοστογιέφσκι σε στένσιλ
Ο Ντοστογιέφσκι δεν διστάζει να εφορμήσει και κατά των συναισθημάτων της Γαλλικής Επανάστασης (την ονομάζει "εκείνες οι μικρές γνωστές τρελίτσες στο τέλος του ερασμένου αιώνα"), όπως κατέληξαν χάρη στην κυριαρχία της αστικής τάξης:


"Liberte, egalite, fraternite... Τι σημαίνει liberte; Ελευθερία. Ποια ελευθερία όμως; Η ελευθερία να κάνεις ό,τι θέλεις, τα πάντα, στο πλαίσιο του νόμου βέβαια, η ελευθερία που είναι ίδια για όλους; Ωστόσο πότε έχεις τη δυνατότητα να κάνεις ό,τι θέλεις; Όταν διαθέτεις εκατομμύρια... Και προσφέρει η ελευθερία σε όλους εκατομμύρια; Όχι φυσικά... Τι είναι ο άνθρωπος χωρίς εκατομμύρια; Ο άνθρωπος λοιπόν χωρίς εκατομμύρια δεν είναι εκείνος που μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, αλλά εκείνος με τον οποίο κάνουν ό,τι θέλουν.
ο Ντοστογιέφσκι από τον Tennyson Samraj

Ερχόμαστε τώρα στη δεύτερη λέξη της διακήρυξης, egalite. Μετά την ελευθερία λοιπόν έχουμε την ισότητα, και μάλιστα μπροστά στο νόμο.
Μόνο ένα σχόλιο θα κάνω εδώ. Με τη μορφή που εφαρμόζεται σήμερα, ο κάθε Γάλλος μπορεί και πρέπει να τη θεωρήσει προσωπική προσβολή...



Φτάσαμε στο τελευταίο μέρος της διακήρυξης στην αδελφοσύνη, το πιο αστείο άρθρο του γαλλικού Συντάγματος και. Οφείλουμε να ομολογήσουμε, η μεγαλύτερη εμμονή της Δύσης.
Ο δυτικός άνθρωπος μιλάει για την αδελφοσύνη και δεν αντιλαμβάνεται ότι δεν υπάρχει τρόπος να την αποκτήσει, επειδή στην πραγματικότητα είναι ανύπαρκτη...
Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν; Μάλλον να τη δημιουργήσουμε, διότι η αδελφοσύνη δημιουργείται και προσφέρεται, είναι υπαρκτή και ζωντανή στη φύση, μόνο που από τη γαλλική και γενικά τη δυτική φύση, όπως αποδείχτηκε απουσιάζει, και αυτή που κυριαρχεί είναι η προσωπική αρχή του ατόμου και η προσπάθεια συντήρησης και ικανοποίησης του ΕΓΩ, της αντιπαραβολής αυτού του ΕΓΩ με τη φύση και με όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους ως αυτόνομης ξεχωριστής αρχής, εξ ολοκλήρου ισότιμης και ισάξιας όλων όσων υπάρχουν πέρα από την ίδια."

Φιόντορ Ντοστογιέφσκι
"Φανατικός", ίσως, ο αντι-δυτισμός του Ντοστογιέφσκι. Είναι, όμως, "ξεπερασμένη" η θεοποίηση του χρήματος και του κέρδους, ο καπιταλισμός, όπως θα τον πει στον "Κροκόδειλο" η αρπακτική εγωπάθεια, η αποτίμηση των πάντων με αποκλειστικό μέτρο την αξία τους σε χρυσάφι, ο ευτελισμός όλων των ιδεών, που εκείνος στηλίτευε και που έχουν γίνει ο μόνος και παντοκράτωρ της εποχής μας;

Κι όμως, όπως λέει στην κατακλείδα του βιβλίου του "Όλα βαίνουν καλώς"...»

Από τον "Σατιρικό Ντοστογιέφσκι" του Μάριου Πλωρίτη
(τα υπογραμμισμένα είναι επιλογές του ΘΕΑΤΡΟΥ)


διαβάστε:
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...