Μπέρτολτ Μπρεχτ - Δημοψήφισμα

Μονόπρακτο του Μπέρτολτ Μπρέχτ

ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ

"Κι όταν τους είδαμε να φεύγουν στη σειρά

Με όλη μας τη δύναμη φωνάξαμε: παιδιά!

Δε θε να πει κανένας σας το «όχι»

Δεν είναι δυνατό να μένετ΄ ήσυχοι

Ο πόλεμος που σας τραβάνε δύστυχοι,

Δικός σας πόλεμος δεν είναι, όχι

 

(Βερολίνο, 13 Μαρτίου 1938. σε μια εργατική κατοικία δυο εργάτες και μια γυναίκα. Το μικρό δωμάτιο είναι μπλοκαρισμένο από ένα κοντάρι σημαίας. Από το ραδιόφωνο ακούγονται φοβερές ιαχές, καμπάνες και βόμβος από αεροπλάνα. Μια φωνή λέει «και τώρα ο Φύρερ μπαίνει στη Βιέννη»)

 

γυναίκα: Είναι σα χείμαρρος.

γεροντότερος εργάτης: Ναι, η μια νίκη μετά την άλλη.

νεότερος εργάτης: Και για μας η ήττα.

γυναίκα: Έτσι είναι

ν.ε.: Άκου πως φωνάζουνε! Λες και κερδίσανε τίποτα.

γ.ε.: Κερδίσανε ένα στρατό κατοχής.

Ν.ε. : Κι ύστερα σου λέει δημοψήφισμα. Ένας λαός, ένα Ράιχ, ένας Φύρερ. Το θέλεις Γερμανέ; Κι εμείς να μη μπορούμε να βγάλουμε ούτε μια μικρή προκήρυξη γι΄αυτό το δημοψήφισμα. Εδώ στο Νωυκαιλλν, στην εργατούπολη.

Γυν.: Γιατί δεν μπορούμε;

Ν.ε. : Πολύ επικίνδυνο.

Γ.ε.: Τώρα που χάθηκε κι ο Κάρλ. Πού να βρούμε τις διευθύνσεις;

Ν.ε.: Και δεν έχουμε κι έναν άνθρωπο για να συντάξει το κείμενο.

Γυν: (δείχνει το ραδιόφωνο) Αυτός έχει εκατό χιλιάδες ανθρώπους για την επίθεση του. κι εμάς μας λείπει ένας άνθρωπος. Ωραία. Αν αυτός τα έχει όλα, τότε αυτός θα νικήσει.

Ν.ε. : (θυμωμένα) Δηλαδή, δε μας λείπει ο Κάρλ;

Γυν: Αν επικρατεί εδώ τέτοιο πνεύμα, καλύτερα θα ΄ναι να το διαλύσουμε.

Γ.ε.: Σύντροφοι, δεν έχει νόημα να υποκρινόμαστε εδώ. Η έκδοση μιας προκήρυξης γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Έτσι είναι. Δεν μπορούμε να κάνουμε πως δεν ακούμε (δείχνει το ραδιόφωνο) τα ουρλιαχτά τους. (στη γυναίκα) Πρέπει να παραδεχτείς πως όλοι μας, κάθε ώρα που ακούμε κάτι τέτοιο, νιώθουμε πως γίνονται όλο και πιο δυνατοί. Δεν είναι πραγματικά σαν ένας λαός;

Γυν: Είναι σαν είκοσι χιλιάδες μπεκρήδες που τους δώσανε τζάμπα μπύρα.

Ν.ε.: Μήπως όμως αυτή τη γνώμη της έχουμε μονάχα εμείς;

Γυν: Ναι. Εμείς κι όσοι είναι σαν κι εμάς.

 

(Η γυναίκα ισιώνει ένα μικρό τσαλακωμένο χαρτί)

γ.ε.: Τι είναι αυτό;

Γυν: Είναι το αντίγραφο ενός γράμματος. Μια κι έχει τόση φασαρία μπορώ να σας το διαβάσω. (διαβάζει)

«Αγαπημένε μου γιε! Αύριο δε θα υπάρχω. Οι εκτελέσεις γίνονται συνήθως στις έξι το πρωί. Όμως σου γράφω, επειδή θέλω να ξέρεις πως οι ιδέες μου δεν άλλαξαν. Δεν έκανα αίτηση χάριτος, γιατί δεν έχω κάνει κανένα έγκλημα. Απλώς υπηρέτησα την τάξη μου. Αν και μοιάζει σαν να μην κατάφερα τίποτα αυτό δεν είναι αλήθεια. Ο καθένας στη θέση του. Αυτό πρέπει να ΄ναι το σύνθημα μας. Η αποστολή μας είναι δύσκολη, αλλά είναι και η μεγαλύτερη που υπάρχει: να ελευθερώσουμε την ανθρωπότητα από τους καταπιεστές της. Έξω απ΄ αυτό δεν έχει αξία η ζωή. Αν δεν το έχουμε πάντα στο μυαλό μας, όλη η ανθρωπότητα θα βουλιάξει στη βαρβαρότητα. Εσύ είσαι ακόμα πολύ μικρός, αλλά δε βλάπτει καθόλου να σκέφτεσαι πάντα με ποια πλευρά είσαι. Κρατήσου στην τάξη σου, τότε ο πατέρας σου δε θα ΄χει υποφέρει άδικα το δύσκολο πεπρωμένο του. Γιατί δεν είναι εύκολο. Φρόντισε τη μητέρα σου και τ΄ αδέρφια σου. Εσύ είσαι ο μεγαλύτερος. Πρέπει να είσαι έξυπνος. Σας χαιρετάει όλους ο πατέρας σου που σ΄ αγαπάει.»     

γ.ε.: Λοιπόν δεν είμαστε και τόσοι λίγοι.

ν.ε. Λοιπόν τι πρέπει να γράφει η προκήρυξη για το δημοψήφισμα;

Γυν.: (σκεπτική) Καλύτερα μια μόνο λέξη: όχι!" *