Με όλο μου το είναι - θέατρο Στοά

   Τελευταία στιγμή, λίγο πριν μπουν στο καμαρίνι, οι τρεις ηθοποιοί, η Λήδα Πρωτοψάλτη, η Εύα Καμινάρη και ο Θανάσης Παπαγεωργίου, δέχονται να απαντήσουν στις ερωτήσεις μου! Ξαφνιάζομαι! Δεν με ξέρουν, δεν εκπροσωπώ κάποιο γνωστό μέσο, αλλά και οι στέκονται απέναντί μου κι εγώ δεν προλαβαίνω να γράφω! Κι ανακαλύπτω τρεις προσωπικότητες για τις οποίες το θέατρο είναι τρόπος ζωής. Μπορείτε να καταλάβετε τη χαρά μου!

Μα, η μεγαλύτερη χαρά ήρθε στο τέλος της παράστασης, αφού είχα παρακολουθήσει θέατρο με όλο μου το είναι!

"Δεν είναι τυχαίος ο τίτλος της παράστασης." γράφει ο Θανάσης Παπαγεωργίου. "Πέρα απ' αυτό που απαιτεί από τον ηθοποιό ένας μονόλογος, αντανακλά και τη μορφή του αγώνα που δώσαμε και δίνουμε επί σαράντα δύο χρόνια."

Ο τίτλος πράγματι χαρακτηρίζει αυτή την παράσταση. Με όλο του το είναι ο θεατής θα απολαύσει μια "γεμάτη" παράσταση! Ερμηνείες που καθηλώνουν, χωρίς υπερβολή, αλλά και κείμενα, όλα γραμμένα σαν τρεχούμενο νερό, που άλλοτε σε δροσίζουν με το χιούμορ, άλλοτε σε παγώνουν με τη γυμνή αλήθεια, μα πάντα σε κρατούν εκεί.

Μοναξιά της Βάσως Κατράκη

  Συνδεκτικός κρίκος των μονολόγων, λέει ο Θανάσης Παπαγεωργίου στο ΘΕΑΤΡΟ, είναι η μοναξιά.

Τη μοναξιά μας, είδα εγώ, που την έχουμε τόσο συνηθίσει και την περιγράφουμε με ένα "έτσι είναι η ζωή"... Μα, δεν είναι! Και το συνηδειτοποιείς, για ακόμη μία φορά, όταν τη βλέπεις ολοζώντανη πάνω στη σκηνή να κατακερματίζει ζωές, να αλλοιώνει πνεύματα και ψυχές.

Μια μητέρα της Θάλειας Ασλανίδου και της Μαρίας Κονδύλη, με τη Λήδα Πρωτοψάλτη.

Λήδα Πρωτοψάλτη - "Μια μητέρα"

  Δεν είναι μια ξεχωριστή μητέρα, μία από τις πολλές είναι, γι' αυτό και η αποκάλυψή της τρομάζει. Μια μητέρα που κάπου άφησε τη ζωή της, που ψάχνει τη ζωή με τον άντρα της και καταστρέφει τη ζωή με τα παιδιά της. Και μια κοινωνία που θα επιβρανεύσει το κουκούλωμα...

  Η Λήδα Πρωτοψάλτη, και πάλι, δεν ερμηνεύει απλά, ζωντανεύει με θεατρική μαγεία τη μητέρα έτσι που, ενώ θες να ανέβεις στη σκηνή και να της παρασταθείς, μένεις καθηλωμένος από το ξέσπασμά της. Ακόμα κι αν δεις μόνο το τέλος αυτού του μονολόγου, ένας κόμπος θ' ανέβει στο λαιμό κι ένας άλλος θα λυθεί στο μυαλό.

"Ο μονόλογος μιας μητέρας" - 1985

Ο μονόλογος της μητέρας, μέρος του έργου Φυτά εσωτερικού χώρου των Ασλανίδου - Κονδύλη, πρωτοπαρουσιάστηκε το 1981 στο θέατρο Στοά από τη Μαρία Κονδύλη και το 1985 τον ερμήνευσε η Λήδα Πρωτοψάλτη.

   Όταν τη συναντώ, ανακαλύπτω στα μάτια της μια παθιασμένη γυναίκα, που ζει όλες τις στιγμές. Δεν μπορώ να μην της πω πόσο τη θαύμασα και στη Γυναίκα του Λωτ, που είδα τελευταία στο αρχείο της ΕΡΤ. Αν και είχα πρόβλημα με τον ήχο και δεν έκουγα, είχα μείνει να παρακολουθώ κάθε της κίνηση, κάθε σπασμό του προσώπου της.

Λήδα Πρωτοψάλτη

Τη ρωτάω τι θα φώναζε με όλο της το είναι, αν βρισκόταν σε μια πορεία. "Ένα βαθύ Αχ, μωρέ, σαν εκείνο της Θεοδώρας στη Γυναίκα του Λωτ."

Αναρωτιέμαι αν μια παράσταση μπορεί ν' αλλάξει κάτι. "Η τέχνη δεν μπορεί ν' αλλάξει τον κόσμο. Τον αλλάζει η παιδεία, η γνώση. Ο δάσκαλός μου, ο Κουν, έλεγε διαβάστε, διαβάστε!". Θυμάται το Θέατρο Τέχνης σαν μια φωλιά για τους νέους, ακόνισμα ευαισθησίας, τον Κάρολο Κουν, το Μάριο Πλωρίτη, το Γιάννη Σιδέρη, το Βασίλη Διαμαντόπουλο, που σε "σφράγιζαν με τα σοφά τους λόγια" κι άλλους "πνευματικούς ηγέτες" της εποχής που δεν τους γνωρίζουμε καλά και που που τέτοιους δεν συναντά σήμερα. Οι νέοι δίπλα τους ένιωθαν "ευτυχείς"!

Τι προτείνει η ίδια να διαβάσουμε; "Γράμματα σ' ένα νέο ποιητή του Ρίλκε", μου απαντά με μια ανάσα. "Ευαγγέλιο!"

Κι ενώ στο νου της έρχονται πολλά βιβλία, ξεχωρίζει και προτείνει ακόμα το Σμιλεύοντας το χρόνο του Ταρκόφσκι. Ιδιαίτερα το δεύτερο μέρος του, που "σε κάνει να σκεφτείς, σε ευαισθητοποιεί" με τις απόψεις του για τη ζωή.

Και ύστερα το Έγκλημα και τιμωρία του Ντοστογιέφσκι. Το πρωτοδιάβασε στην εφηβεία της και τώρα ξανά για να το πλαισιώσει με τις εμπειρίες της. "Ακόμα πιο δυνατό" το βρήκε και βούρκωσε σε μια σκηνλη της Σόνιας και του Ρασκόλνικοφ.

Η Λήδα πρωτοψάλτη έχει πολλά να πει... "Ο άνθρωπος σήμερα έχει ξεχάσει το πνεύμα." Τόσα χρόνια κυνηγησε την ύλη και δεν βρήκε ευτυχία... "Η επαφή έχει σημασία!" Κάποτε οι άνθρωποι δεν είχαν τόσα υλικά αγαθά, αλλά είχαν την επαφή και ήταν ευτυχισμένοι...

Και κάπου εδώ πρέπει να ετοιμαστεί!

Κι αν η τελευταία γεύση της κουβέντας μας σας φάνηκε κάπως πικρή, είναι γιατί δεν ειδατε τη φλόγα στα μάτια της! Τη φλόγα που καίει με όλο της το είναι.

Δεν πρόλαβα να της πω πως μόλις γνώρισα μια προσωπικότητα, σαν κι εκείνες που η ίδια θαύμαζε και αναζητά σήμερα...

Αντριάνα του Θανάση Παπαγεωργίου, με την Εύα Καμινάρη.

Εύα Καμινάρη - "Αντριάνα"

   Την Αντριάννα την έχουμε συναντήσει όλοι. Στο πολύ  στενό ή στο ευρύτερο περιβάλλον μας, αν δεν είμαστε εμείς. Είναι εκείνη η ψυχή που δίνεται σε όλους, αλλά τσιγκουνεύεται για την ίδια, που κολυμπάει στις φουρτούνες όλων, αλλά πνίγει τις πληγές της, που στηρίζει, αλλά δεν έχει στήριγμα. Καταλήγει ο τελευταίος τροχός της άμαξας, να σέρνει άρρωστα φορτία κι ένα φιλότιμο που κανένας δεν μπορεί ή δε θέλει να αναγνωρίσει.
Το κείμενο του μονολόγου τόσο καλοδουλεμένο, που σπαρταράει κάθε του φράση στη σκηνή χτίζοντας ένα ολόκληρο έργο.

   Η Εύα Καμινάρη απλώνει με την ερμηνεία της ένα δίχτυ και σε κρατά δέσμιό της ακόμα κι όταν έχει φύγει από τη σκηνή. Θαύμασα τις εντάσεις στη φωνή της! Ακόμα κι αν ακούσεις μονάχα αυτές, δίχως τα λόγια, έχεις μουδιάσει από την ευκολία που τσαλαπατάμε το φιλότιμο, από την ευκολία με την οποία αχρηστεύουμε το φιλότιμο άνθρωπο.

Εύα Καμινάρη

  

  Έχω απέναντί μου τώρα την Εύα Καμινάρη. Μια νέα γυναίκα με δυο μεγαλά, καθαρά, μάτια.

Τη ρωτάω κι εκείνη τι θα φώναζε με όλο της το είναι σε μια πορεία. "Ντροπή, ρε!" μου απαντά σίγουρη.

Της ζητάω να σχολιάσει την επικαιρότητα, την απεργία των ηθοποιών, το κλείσιμο των θεάτρων. Ξεκάθαρα κι απλά μου απαντά. "Να μην κλείσουν τα θέατρα! Το πρόβλημα είναι βαθύτερο από τον ακριβή υπολογισμό των μισθών των ηθοποιών."

Ξεκαθαρίζει ότι δεν έιναι όλοι στην ίδια μοίρα, στην ίδια θέση: άλλο οι χαλυβουργοί, άλλο οι γιατροί...

Και προτείνει, αποκαλύπτοντας μου μια πλήρως συνηδειτοποιημένη ηθοποιό, να παραμείνουν ανοιχτά τα θέατρα μια μέρα απεργίας και ν΄ανέβουν στη σκηνή οι ηθοποιοί, δίχως πληρωμή, για να δουν θέατρο οι απεργοί!

Αναρωτιέμαι μήπως ο ηθοποιός πρέπει να βγάζει χρήματα από μια άλλη δουλειά για να είναι πιο ελεύθερος... "Ο ηθοποιός πρέπει να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στην υποκριτική." Όσο δύσκολα κι αν είναι τα οικονομικά του. "Πρέπει να μπορείς να είσαι συνέχεια στο θέατρο, να το μυρίζεις!" Άλλωστε, παντού δεν μπορεί να υπάρξει οικονομική δυσχέρεια;

Η ίδια στοχεύει χρόνια τώρα στην υποκριτική και το τραγούδι πιστεύοντας πως οι επιλογές τα λένε όλα. Γι΄αυτό και για 14 χρόνια μπορεί και στεγάζει όλο της το είναι στο θέατρο Στοά. "Έχω βρει το σπίτι μου".

Και καθώς τη βλέπω να κινείται στο χώρο, μπορώ να φανταστώ κι εγώ τη μυρωδιά που έχει ανάγκη ο ηθοποιός...

Ο επικήδειος του Ιάκωβου Καμπανέλλη, με το Θανάση Παπαγεωργίου.

Θανάσης Παπαγεωργίου - "Ο επικήδειος

   Η γνωστή γραφή του Ιάκωβου Καμπανέλλη, ρεαλιστική και κοφτερή, σκιαγραφεί αυτή τη φορά έναν συγγραφέα, έναν άνθρωπο του πνεύματος που γράφει για να κι όχι γιατί... Ένας από τους πολλούς της καθημερινότητάς μας κι αυτός ο ήρωας, γι' αυτό κι αυτό και τόσο σημαντική η στιγμή του.

Ποιος ξέρει πώς ξεκίνησε και πώς κατέληξε μπροστά μας καρικατούρα για να γελάμε, να ενδιαφέρεται για την υστεροφημία του, την οποιαδήποτε, ακόμα και την πληρωμένη...

   

   Το πικρό κι εύστοχο χιούμορ του Καμπανέλλη υπηρετεί αριστοτεχνικά ο Θανάσης Παπαγεωργίου. Γίνεται ο ίδιος ο ήρωας και κρέμεσαι κυριολεκτικά από κάθε του παύση. Και είναι η ερμηνεία του ατάκα στην ατάκα του συγγραφέα, σχόλιο στο σχόλιο του συγγραφέα.

"Ο επικήδειος" - 1992

   Τον  Επικήδειο πρωτοπαρουσίασε πάλι ο Θανάσης Παπαγεωργίου το 1992, μαζί με τους άλλους δύο μονολόγους του Καμπανέλλη, Αυτός και το παντελόνι του, Πανηγυρικός.

   

   Κοιτάζω το Θανάση Παπαγεωργίου και βλέπω αυτό που διάβασα στο πρόγραμμα της παράστασης: "Μαθημένα τα βουνά από τα χιόνια"!

Πιστεύω ότι είναι η ήρεμη δύναμη του θεάτρου Στοά, αλλά δεν του λέω! Είμαι προετοιμασμένη να συναντήσω έναν απόμακρο άνθρωπο κι όταν κάθεται απέναντί μου πρόθυμος και φιλικός, όπως τον είχα στο νου μου τον αντιμετωπίζω, συγκρατημένα!

Τι θα φώναζε μ' όλο του το είναι; ρωτώ κι εκείνον. "Θάνατος στην εξουσία" μου απαντά μ' ένα χαμόγελο που ίσα που φαίνεται! "Θα νομίσουν"...

Ξέρουν, σκέφτομαι. 

Δημοσιεύει την άποψη του  γραπτά, μάλιστα έχει ένα ιστολόγιο. Θεωρεί το διαδίκτυο έναν ελεύθερο χώρο για τους νεους καλλιτέχνες; "Ελεύθερος και επικίνδυνος χώρος." Η ανωνυμία είναι αυτή που τον κάνει επικίνδυνο.

Σκηνοθετεί τρεις μονολόγους. Γιατί; Δεν τους θεωρεί καθαρούς μονολόγους, μια και οι ήρωες μιλούν συγκεκριμένα σε κάποιους. Ο λόγος είναι ο συνδεκτικός κρίκος όλων: η μοναξιά. Που "επιτείνεται από την κρίση." Και μπορεί σήμερα να επικρατεί το "ο σώζων εαυτόν σωθήτω", όμως, όπως κι άλλοτε, πιστεύει πως αυτό θ' αλλάξει κι ο κόσμος θα έρθει πιο κοντά.

Ζητάω να σχολιάσει το συνδικαλισμό των ηθοποιών. Είχαν "πάντα λάθος συνδικαλισμό." Και πιστεύει πως είναι δύσκολο αυτό να αλλάξει, γιατί ο ηθοποιός πάντα θα έχει "έντονο το προσωπικό στοιχείο." Κι επιπλέον δεν έχει δοθεί ποτέ βάση στο πνεύμα.

Στη δικτατορία ο ηθοποιός είχε έναν πολύ φανερό εχθρό, τη λογοκρισία. Σήμερα; "Η λογοκρισία δεν ήταν εχθρός. Σε ανάγκαζε να ψάξεις περισσότερο για να δημιουργήσεις. Σε τσίγκλιζε."

Εμένα μου αρέσει να διαβάζω τα θεατρικά κείμενα και τον ρωτάω, αν τα προτείνει. "Ιστορία να διαβάσει ο κόσμος! Πρώτ' απ' όλα ιστορία!".

Τον αποχαιρετώ και θυμάμαι τρυφερά εκείνους τους μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους της παιδικής μου ηλικίας, που με τίποτα δεν έχαναν την πίστη τους. "Μαθημένα τα βουνά απ' τα χιόνια"!

Μάρτης 2013

Με όλο μου το είναι στο θέατρο Στοά.
 

 Σκηνοθεσία: Θανάσης Παπαγεωργίου, σκηνικά - κοστούμια: Λέα Κούση
Κάθε Παρασκευή (εισιτήριο: 10 ευρώ), Σάββατο και Κυριακή (εισιτήριο: 15 ευρώ).