τρίπρακτο δράμα |
Είναι το τρίτο θεατρικό έργο του ποιητή και το δεύτερο από τα σωζώμενα.
Ως συνεργάτης του "Θέατρου του Λαού της Αθήνας" γράφει στα Τρίκαλα το μονόπρακτο "Η Αθήνα στ' άρματα", που παρουσιάζεται από το Θέατρο του Βουνού με μεγάλη επιτυχία στην Κοζάνη στις 9 Φλεβάρη του 1945.
Αργότερα επεξεργάζεται ξανά το έργο και το τιτλοφορεί "Μάνα".
Την οριστική μορφή του δίνει το 1958 με τον τίτλο "Πέρα απ' τον ίσκιο των κυπαρισσιών".
Την ίδια χρονιά εκδίδεται, για πρώτη φορά, στη Ρουμανία από τις Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις και παρουσιάζεται στα ελληνικά, σκηνοθετημένο από το Γιάννη Βεάκη, στις 24 Νοέμβρη.
«Είναι ποιητικό θέατρο και επαναστατικό. Ο ποιητής, εδώ, εμφανίζεται ως Σκιά, με πέντε ποιητικούς μονολόγους:
"Ο κόσμος είναι ένα παιχνίδι με το φως, ένα θέατρο σκιών. Αυτός ο μετασχηματισμός μιας άλογης, άυλης εικόνας δηλώνει τονάνθρωπο που αποδέχεται το αναπότρεπτο και διακρίνει μορφοποιημένα σήματα της μοίρας του" γράφει η Ελλη Φιλοκύπρου. "Η φιγούρα αυτή, μυστηριακή και ανεξήγητη, ανάμεσα στον κόσμο τον υπαρκτό και τον ανύπαρκτο, φέρει μια δυσοίωνη αίσθηση σαν αυτή της ψευδαίσθησης. Η Σκιά δεν χαρακτηρίζεται μορφικά στην παρουσίαση των προσώπων του έργου. ωστόσο, στην πρώτη πράξη, οι σκηνικές οδηγίες λένε πως είναι άντρας, κουκουλωμένος με ένα μακρύ πανωφόρι, που το 'χει ριγμένο πάνω του και το κρατάει με τα χέρια. φωτίζεται αδιόρατα."
Εμφανίζεται στην πρώτη σκηνή. Οι μονόλογοί της -σύμφωνα με τη σκηνική οδηγία- συνοδεύονται από μουσική. Ο λόγος καθαρά ποιητικός.
Η πρώτη αναφορά της είναι στην πολιτεία, την κομισμένη πολιτεία, τον κοιμισμένο γίγαντα με τις "πέτρινες παλάμες". Ο ύπνος της είναι βαθύς, σαν θάνατος, αλλά και σα νάρκωση. Μέσα από μια σειρά ανησυχητικές και απειλητικές εικόνες και διαθέσεις, ο ποιητής μάς οδηγεί στην κλεοδαρότρυπα του υπνοδωματίου της πολιτείας κι εκεί βλέπουμε με κομμένη την ανάσα, τη βαριά άρρωστη πολιτεία. Μια λέξη, που επαναλαμβάνεται, ακολουθώντας το νόμο των τριών, δίνει το στίγμα: "ο φόβος". Παρομοιάζεται με τη σκιά της νύχτας, που σκεπάζει τα πάντα. Τα πάντα υποκύπτουν στο πέρασμά της, εκτός από ένα πουλί: "κι ένα πουλί μονάχα δε θέλει να χωθεί στη σκιά. Κι ανεβαίνει, μονάχο το πουλί, ψηλά, ψηλά, ψηλά, πολύ ψηλά στο στερνό φως, στον ουρανό".
το πουλί αυτό, η ελεύθερη Ψυχή, η αδούλωτη, που αντιστέκεται στο πέρασμα της σκιάς του κατακτητή, είναι καταδικασμένο στη μοναξιά.
Ο αγώνας του για την ανάβαση προς τις ψηλότερες σφαίρες του πνεύματος είναι μοναχικός. Αυτή τη μοναξιά τη γνωρίζει καλά και την πραγματεύεται σε όλο το έργο του ο Ρίτσος. Η άρρωστη πολιτεία παλεύει να ξεφύγει από τον κλοιό της αρρώστιας της. Είναι πια η ανυπόταχτη πολιτεία, "Η Αθήνα στ' άρματα" αναγγέλει η σκιά. Η ιδέα της επαναστατημένης πολιτείας εμφανίζεται συχνά στην ποίηση του Ρίτσου.
Ο ποιητής - Σκιά είναι περήφανος για την επαναστατημένη Αθήνα. Η λέξη "αίμα" ρέει τώρα άπλετα από τους στίχους. Κι ενώ το αίμα των αγωνιστών ποτίζει το χώμα, ο ίσκιος του καταχτητή μικραίνει και το φως δυναμώνει. Η θυσία είναι δεδομένη στον αγωνιστή Ρίτσο. Πράξη και ζωή.
Στο έργο του υμνείται η αντίσταση, αλλά κυρίως οι αγωνιστές του λαϊκού στρατού. Είναι γνωστό ότι πολλές φορές ο ποιητής έθεσε το ταλέντο του στην υπηρεσία της αριστεράς και υπήρξε ποιητής της. Πολλοί δεν του το συγχώρησαν και καταφέρθηκαν στη στράτευσή του (...)»
Μαίρη Χιώτη, περιοδικό Φιλολογική, 2011
διαβάστε:
Ο Γιάννης Ρίτσος και το θέατρο
Τα ραβδιά των τυφλών - θεατρικό έργο του Γιάννη Ρίτσου
Ο λόφος με το συντριβάνι - θεατρικό έργο του Γιάννη Ρίτσου
Μια γυναίκα πλάι στη θάλασσα - θεατρικό έργο του Γιάννη Ρίτσου
Μια γυναίκα πλάι στη θάλασσα - απόσπασμα
Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η παράσταση δεν είναι φώτα, δεν είναι σκηνικό,
είναι οι άνθρωποι, εσείς κι εγώ.